Boekreview: Hart voor Hout, door Harald Lamon

Is er ruimte voor nóg een Nederlandstalig boek over vers houtbewerking? Dat is de vraag die als eerste bij me opkwam toen ik hoorde dat de bekende Vlaamse lepelsnijder Harald Lamon werkte aan een boek. Het boek is inmiddels af en gepresenteerd (of zoals de Vlamingen dat noemen: voorgesteld). Ik heb het gekocht en gelezen en mijn antwoord is: jazeker!

In dit blog lees je wat je in het boek vindt en waarom het wat mij betreft een aanvulling is voor de vers houtbibliotheek. Uiteindelijk krijg je ook antwoord op de vraag wie het boek volgens mij geschikt is.

Wie is Harald Lamon?

Harald woont in de Vlaamse stad Brugge. Hij studeerde ooit psychologie en management, maar hij maakte uiteindelijk zijn beroep van zijn passie voor hout. Harald rolde door het bushcraften in het lepelsnijden en ontdekte daarmee het vers houtbewerken.

Hij volgde lessen bij andere meester(lepel)snijders, startte het Lepelhuis en het Lepelbos en runt ook de Brugse Lepelclub. Inmiddels is Harald zelf meester en begeleidt hij zelf leerlingen in een meester-leerlingtraject. Harald deelt graag zijn kennis over en passie voor hout en daarom is er nu ook zijn boek Hart voor Hout.

Waarom het boek Hart voor Hout?

Harald beantwoordt die vraag zelf in zijn boek. Hij wil de lezer zin geven, zin om zelf iets bruikbaars te maken uit hout. Zin om je creativiteit ruimte te geven maar vooral ook om je verbonden te voelen. Verbonden met andere makers, verbonden met het hout en de natuur, de geschiedenis van de mens en zijn relatie met het hout.

Het is vooral bedoeld als een basisboek, met een degelijke, volledige en begrijpelijke uitleg over hout, gereedschap, veilig werken en als een naslagwerk voor het maken van een aantal gebruiksvoorwerpen.

Je merkt aan alles dat het boek geschreven is in de hoop dat het boek voedt, inspireert, verwondert en verrast. Dat de kennis over het snijden van vers hout niet alleen behouden blijft, maar dat ook steeds meer mensen het houtsnijden als hobby of ambacht zullen omarmen. Dat voelt ambitieus, maar maakt het dat ook waar?

De eerste indruk

Op de cover zie je Harald’s handen die een kuksa met dennenthee en een lepel vasthouden waar nog een druppel aanhangt. Onscherp op de achtergrond de glimlach van de maker van de kuksa en tevens schrijver van het boek in zijn kenmerkende rood geruite overhemd.

Dit overhemd zien we door het hele boek terug op vele foto’s. Afgewisseld met Haralds andere favoriet, een handgebreide groene trui. Het boek ligt zwaar in je handen en de matte, strak vormgegeven pagina’s zijn gevuld met warme groene en bruine tinten.

De projecten in het boek worden stap voor stap uitgelegd in woorden, foto’s en ook tekeningen. Die illustraties zijn van de hand van de multi-getalenteerde Nico de Wispelaere, stadsgenoot en collega lepelsnijder. “Tekeningen brengen een verhaal in beeld, dat een foto niet kan vangen en met woorden moeilijk te beschrijven is”, legt Harald uit tijdens de boekvoorstelling. Eén van de illustraties in het boek is zijn favoriet, vertelt hij me later: die van het uithollen van een krimppot. Hij is het meest ‘content’ met die tekening, omdat die de snijrichtingen bij het maken van een krimppot weergeeft zoals een foto dat niet kan. Maar ook de andere tekeningen zijn mooi én effectief.

Het boek is in helder Nederlands geschreven, maar heeft gelukkig wel Harald’s Vlaamse eigenheid behouden door het gebruik van woorden als een ‘tjoepeke’. Een woord dat ook Nederlanders nu zullen leren kennen als het knopje op de deksel van een krimppot. Of “de microgolf’, die in Nederland om onduidelijke redenen bekend staat als “magnetron”. En hoewel het woord “goesting” (zin in) de eindredactie grotendeels niet overleefde, is dat prachtige Vlaamse woord gelukkig nog wel in Harald’s nawoord behouden gebleven.

Opbouw en onderwerpen

Het boek neemt je mee op reis langs de maker, het hout, het ambacht, de projecten en uiteindelijk zoomt het uit naar de grotere betekenis van deze manier van maken. Harald vertelt over wat het houtsnijden voor hem betekent en wat hem inspireert. Hij staat stil bij de relatie tussen mens en hout, de eigenschappen van hout en waar je het vindt.

Daarna komt het ambacht. Hij bespreekt het gereedschap van de vers houtsnijder: de houtsnijbijl, het houtsnijmes en de (trek)zaag. Dan volgen er vier hoofstukken met projecten. Kleinere en simpelere projecten zoals het kapstokhaakje, de zakjessluiter, de kandelaar, pothanger en het bospotlood. Daarna volgt er een drietal hoofdstukken met wat gevorderde projecten: lepelsnijden, de kuksa en krimpotten. Vooral die laatste twee zijn voor veel mensen een volgende stap in hun vers houtbewerking. Dat dit boek ook daarover stap-voor-stap handleidingen biedt, maakt dit boek completer dan veel andere boeken. Ook afwerking en decoratie mogen natuurlijk niet ontbreken, dus daarover vind je ook een hoofdstuk.

Er is ook een apart hoofdstuk gewijd aan één van de belangrijkste vaardigheden van elke houtbewerker: slim én snel slijpen van je gereedschap. Het boek sluit af met een laatste hoofdstuk waarin Harald ingaat op inclusiviteit, verbondenheid en duurzaamheid bij het houtsnijden.

Wat voegt het toe?

Hoort dit boek in de Nederlandstalige vers hout bibliotheek? Ik denk van wel. Het biedt een uitgebreide verzameling zéér gedetailleerd stap-voor-stap beschrijvingen met een rijkdom aan foto’s en illustraties. Dat is echt een pluspunt van dit boek.

Maar er is méér, want Harald weet bij elk project wel iets toe te voegen dat net een stapje verder gaat dan de basis. Zo laat hij bij het kapstokhaakje zien hoe leuk het is om te variëren met het aantal haakjes en de lengte van de haakjes. Bij het maken van de krimppot legt Harald uit welke aspecten van invloed zijn op het vochtgehalte van het hout en hoe je een krimppot supersnel kan laten krimpen. Bij veel projecten laat hij variaties zien die de creativiteit stimuleren en uitnodigen om zelf aan de slag te gaan en te blijven experimenteren.

Voor wie is dit boek?

Dit boek is voor iedereen die kleine, bruikbare houten gebruiksvoorwerpen wil leren snijden uit vers hout. Ook leert het je veel over hout: hoe het groeit, hoe je het gebruikt en wat het uniek maakt als materiaal. De beginner vindt basiskennis over gereedschap, het hout en veilig werken. Diezelfde beginner zal de gedegen stapsgewijze uitleg per project goed kunnen gebruiken. Bij elk project legt Harald bondig en in heldere taal uit wat je moet weten om aan de slag te kunnen.

Ook de gevorderde snijder komt aan zijn of haar trekken. Harald beschrijft per project welke specifieke aandachtspunten er zijn en hoe je daar het beste mee om kunt gaan. Bijvoorbeeld welke werkvolgorde hij aanhoudt bij het snijden van een lepel. En hoe je problemen in het hout zo vroeg mogelijk in het proces ontdekt, vóórdat ze een shopstopper worden. Daardoor biedt het boek méér dan alleen de noodzakelijke basis om te beginnen. Harald geeft namelijk heel veel tips en trucs die ook voor de gevorderde snijder erg nuttig zijn.

Conclusie

Wat mij betreft is dit boek dus een aanvulling op de andere boeken over dit onderwerp. Het is nu alleen nog in het Nederlands/Vlaams verkrijgbaar. Maar wat zou het mooi zijn als de rest van de wereld door een vertaling ook kennis kon maken met Harald’s kennis en aanstekelijke enthousiasme. Een Engelse vertaling zou op zijn plek zijn, al wordt dat een uitdaging voor de eindredactie. Want microgolf kan je letterlijk vertalen naar microwave. Maar tjoepeke en goesting….?

Bestellen

Hart voor Hout is onder andere verkrijgbaar via mijn webshop of (gunstiger in België) via zijn webshop.