Welk gereedschap voor het snijden van houten lepels?

Je wilt lepels gaan snijden, maar weet niet welk gereedschap je het beste kunt kopen. In deze blog neem ik je mee langs het basisgereedschap: de zaag, de bijl, het rechte mes en het lepelmes.  Ik vertel je welke merken en modellen je als beginner makkelijk en goedkoop kunt aanschaffen zodat je een goede basisset hebt waar je lang plezier van hebt.

Welk gereedschap heb je nodig voor lepelsnijden?

Goedkoop is duurkoop. Met dit in gedachten zou je de conclusie kunnen trekken dat het beter is om gelijk voor het allerbeste gereedschap te gaan, ook al is het duur. Ik ben van mening dat je dat als beginnend lepelsnijder beter niet kunt doen. Ten eerste wil je weten of je het leuk blijft vinden en ten tweede moet je ook het slijpen van je gereedschap nog leren. Want je wilt natuurlijk niet het risico lopen op het verslijpen van een duur mes, waar je misschien wel lang op hebt moeten wachten.

Van de gereedschappen die ik in deze blog noem heb je jarenlang plezier, en menig ervaren snijder gebruikt ze nog steeds. Waar voor je geld dus. Hieronder noem ik in volgorde van gebruik al het gereedschap dat je nodig hebt voor het snijden van houten lepels.

Welke zaag?

De Bahco Laplander is lekker klein, degelijk en neem je makkelijk mee. Handig als je onderweg geschikt hout vindt. De Bahco is een heel universeel en stevig zaagje dat in de wereld van de bushcrafters ook veel wordt gebruikt voor het zagen van bijvoorbeeld brandhout. Alternatieven in ongeveer dezelfde prijsklasse zijn de Silky Pocketboy of Gomboy. Met een medium vertanding kun je zowel een tak afzagen als je werkstuk op maat zagen. De Silky’s zijn trekzagen. Dat houdt in dat ze alleen ‘bijten’ tijdens de trekkende beweging. Dat betekent een iets andere zaagtechniek, maar als je die onder de knie hebt zagen ze razendsnel (pas op je vingers!). Kosten: rond de 35 euro voor de Bahco of de kleinste Silky.

Recht houtsnijmes

Hét houtsnijmes/slöjdmes dat bijna iedereen gebruikt is het model 106 van het Zweedse messenmerk Mora (Morakniv).Het mes van voorkeur voor menig meestersnijder! Het is een functionele klassieker. Zoals alle messen van Mora is het gemaakt om te gebruiken: simpel en oerdegelijk. Het lemmet is gemaakt van roestvrijstaal, dus het is makkelijk te onderhouden en toch goed scherp te houden.  Je hebt echt geen ander (duurder) houtsnijmes nodig. Waarom niet de Mora 120, zijn kortere broertje? Omdat het langere blad van de 106 efficiëntere mestechnieken mogelijk maakt. Het kan met lange halen door het hout snijden. Je hebt dan sneller resultaat.

Er zijn natuurlijk ook andere messen te koop. De vorm van de Mora 106 is erg populair onder messenmakers. Er zijn dan ook verschillende makers die handgemaakte alternatieven verkopen die ongeveer dezelfde vorm hebben. Nic Westermann en inmiddels vele anderen maken hele mooie houtsnijmessen, maar om te beginnen heb je die echt nog niet nodig (al snap ik dat je ze graag wilt hebben). Zelf gebruik ik altijd de Mora 106. Kosten: rond de 25 euro.

Welk lepelmes?

Ga je voor een goede prijs-kwaliteitverhouding dan kom je al gauw weer uit op een mes van Mora. Neem dan het model 164 met schede (het ‘nieuwe’ model 164 uit 2019). Het oude model komt zonder schede, en heeft nog een dubbele vouw. Deze vind ik niet fijn bij het houtsnijden. Het zelfde geldt voor het dubbelzijdig geslepen model 162. Hoewel twee messen in één makkelijk lijken, staat dit het gebruik van een aantal belangrijke mestechnieken in de weg. Mestechnieken die staan voor veiligheid. Kortom: ik vind dat je met dit mes jezelf in de vingers snijdt, misschien wel letterlijk.

Lepelmessen heb je in links- en rechtshandige versies. Is je budget beperkt, ga dan altijd voor het mes van je voorkeurshand. Schrijf je met rechts, dan kies je een rechtshandig mes en vice versa. Het kan (zeker in het begin) fijn zijn om ook met het linkshandige mes te werken (als je rechtshandig bent). Het maakt je leven makkelijker, maar nodig is het niet voor het snijden van een lepel. Reken voor het lepelmes tussen de 30 en de 40 euro.

Optioneel: welke bijl

Als beginnend lepelsnijder kun je ook toe zonder bijl als je je lepels uit dunnere takken of voorgehakte ‘blanks‘ haalt. Maar op een zeker moment heb je toch echt een bijl nodig voor het grovere werk. Heb je nog een klein bijltje liggen dat je scherp kan krijgen, probeer hem eerst eens (voorzichtig!) uit. Heb je de spullen, dan kun je ook overwegen om van een goedkoop tuinbijltje of een tweedehands bijl het snijvlak aan te passen. In principe kun je met elke bijl een lepelvorm uithakken. Je leert je bijl vanzelf kennen. Maar alsjeblieft, wees voorzichtig, want elke bijl is gevaarlijk voor je vingers!

Toch zijn niet alle bijlen helemaal hetzelfde. Gewicht, steel, de vorm en de hoek van het snijvlak hebben enorm veel invloed op veiligheid, gebruiksgemak en belasting op het lichaam. Het loont dus zeker om te investeren in een echte houtsnijbijl. Die is rechter geslepen, hapt beter in het hout en werkt daardoor preciezer. Maar dat wordt dan meteen het duurste stuk gereedschap uit deze blog, want houtsnijbijlen zijn helaas niet goedkoop. Reken op minimaal 100 euro.

Een bijl is trouwens snel te zwaar. Pas op met zware bijlen, deze putten sneller uit en dan maak je makkelijker fouten. Zelf vind ik een totaal gewicht van ongeveer 750 gram (kop max 550) een ideale bijl. De Zweedse bijlen van Kalthoff Axes en die van Karlssontools zijn absolute toppers. Ze kosten helaas wel zo’n 200 Euro per stuk.

En dan de rest…

Zaag, bijl, mes, lepelmes zijn bijna al het gereedschap dat je nodig hebt. Bijna, want essentieel is een goed setje spulletjes om alles vlijmscherp te houden. En ook een goeie EHBO-set is raadzaam, want dat je vroeg of laat in je vingers gaat snijden staat vast. Wat je daarvoor nodig heb en hoe je dat gebruikt vertel ik je in volgende blogs.

Meer lezen

Heb je al gereedschap en wil je van start? Lees dan ook eens mijn blogs over waar je zelf vers hout kunt vinden en hoe je een fijne lepel maakt. Of kijk eens elders op mijn site voor het kopen van voorgehakte lepelvormen en mootjes uit vers hout.

In de webshop: