Door de corona was het lastig om elkaar live te ontmoeten. Cursussen en festivals konden niet doorgaan en er kwam een avondklok. De avonden waren lang en ik vroeg een aantal mensen online te vertellen over hún ambacht. De één na de ander zei ja en opeens was er de serie Masters of Sloyd.

Aan het eind van die eerste serie werd er enthousiast gevraagd naar een deel twee, met andere ambachten, meer verdieping én internationale sprekers. Velen van jullie hebben onderwerpen en sprekers voorgesteld waarmee ik aan de slag ben gegaan. En alsof het erbij hoorde: ook tijdens de tweede serie was er weer een lockdown en dus was het ook nu voor veel mensen weer een mooie afleiding.

Honderden deelnemers!

Voor deze tweede serie van de Masters of Sloyd hebben ongeveer 500 unieke deelnemers zich aangemeld en de meesten zijn gekomen. Per webinar hadden we gemiddeld zo’n 80 deelnemers in ‘de zaal’ met uitschieters naar 160. Overigens met een heel stabiele vaste kern van mensen die (bijna) alle webinars gevolgd hebben. Het valt bijna niet op in zo’n digitale meet, maar stel je eens voor dat je met zoveel mensen bij elkaar naar een lezing luistert of bij een demonstratie staat! Waanzinnig gewoon. Geweldig dat er zoveel mensen bij waren!

Jane, Siegurd, Nico en Beke

Deze ronde hadden we maar liefst 10 sprekers uit Nederland, België, Frankrijk, Engeland en Zweden.  We startten het seizoen met Jane Mickelborough die ons vertelde over de houten eetlepels zoals deze werden gemaakt in Bretagne (Frankrijk). De prachtige met kerfsnedes gedecoreerde en met was ingelegde lepels waarvan sommige zelfs opvouwbaar waren. Jane vertelde over de culturele historie, de regionale verschillen, de makers en zelfs over hoe je zelf zo’n prachtige lepel kunt maken.

Onze tweede spreker was Siegurd van Leusen die het werken met berkenbast naar Nederland heeft gehaald. Hij vertelde over dit oeroude ambacht. Zoals over het oogsten van de bast. Wist je dat de boom daarbij in leven blijft? Maar ook over de verschillende technieken hoe deze zich verspreidden over de wereld en de verschillende gebruiksvoorwerpen die van berkenbast gemaakt werden en nog steeds gemaakt worden.

Nico de Wispelaere is een opkomende maker die onlangs de prijs Jonge Makers van Handmade in Brugge binnenhaalde. Hij heeft zich gespecialiseerd in Kolrosing. Nico heeft een achtergrond in de vrije beeldende kunsten en werkte als tattoo kunstenaar. In hout ontdekte hij een nieuw canvas en sindsdien vind je zijn prachtige lijntekeningen op houten lepels. Aan de hand van filmpjes en voorbeelden nam hij ons mee langs de techniek en belangrijke weetjes zoals het voorbereiden van je hout door het te koken in magere melk.

Beke Olbers was de laatste spreker in 2021. Ze vertelde over vele verschillende traditionele technieken en over wat je daarmee allemaal zelf kunt maken. De waarde van het zelf maken en repareren van gebruiksvoorwerpen tegenover de wegwerpcultuur waar we momenteel in leven én de waardering voor handgemaakte voorwerpen kwamen aan bod.

Jan Harm, Lieuwe, Sean, Harald

De eerste spreker in 2022 en de vijfde in de serie was de welbekende Jan Harm ter Brugge over het maken van houten mokken. Of je ze nu kuksa, guksi, kåsa, nap of iets anders noemt, het zijn allemaal houten bekers om uit te drinken. Jan Harm vertelde over de manier waarop hij ze maakt, welke esthetische en praktische voordelen dat heeft, hoe je scheuren voorkomt en hoe je de mok moet afwerken om een waterdichte afwerking te krijgen.

Lieuwe Jongsma vertelde over hoe hij vierkante krimppotjes maakt en over hoe je de gleuf voor de droge bodem kunt uitsnijden met het rechte houtsnijmes. Hij maakte live een krimppotje en legde uit hoe je pootjes onder je krimppotje maakt en wat daarvan het voordeel is. Hij liet ons ook een ander type dekseltje zien dan gebruikelijk, namelijk het schuifdekseltje.

Sean Hellman schreef het standaardwerk over het slijpen van handgereedschappen, het boek SHARP!. Daarin staat echt alles wat je moet weten over slijpen in het algemeen en het slijpen van specifiek gereedschap. Bijvoorbeeld hoe je het beste je bijl slijpt en je lepelmes. Maar ook het slijpen van zagen, beitels, trekmessen en nog veel meer. Als je het kan bedenken dan staat het erin. Deze avond vertelde hij ons uitgebreid over het slijpen van lepelsnijgereedschap. Het rechte mes, het lepelmes en de bijl. Aan de hand van foto’s, video’s en grote voorbeelden demonstreerde hij zijn techniek.

Nu we wisten hoe alles scherp te houden pakten we gelijk door met Harald Lamon die zijn bijltechniek liet zien voor het uithakken van een lepel. Vanuit het Lepelhuis met het hakblok voor de laptop en met de bijl van Julia Kalthoff in de hand nam hij ons mee door het proces van efficiënt bijlgebruik.

Martijn en Julia

Martijn van Gerwen kreeg een subsidie van het Funds voor Cultuurparticipatie om de geschiedenis van de op spierkracht aangedreven wipdraaibank te onderzoeken en in het bijzonder de ontwikkeling van het draaiwerk in de lage landen. Hij nam ons mee op een geschiedenisreis die al begon ver voor onze jaartelling en via de middeleeuwen nam hij ons mee naar het heden. Een belangrijk omslagpunt voor de draaibank was de opkomst van goedkope en goede klei voor aardewerk. Het zou het servies van de mens definitief veranderen. Draaiwerk richtte zich daarna op stoelen om tot slot bijna helemaal vervangen te worden door machines. Gelukkig is deze oude techniek van houtdraaien op de wipdraaibank onder andere dankzij Martijn weer springlevend.

De laatste spreekster was de Zweedse bijlenmaakster Julia Kalthoff. Zij nam ons mee op haar reis door de wereld van bijlen en bijlen maken. Van het eerste begin waarin één van de belangrijkste gereedschappen van de mens de stenen bijl was. Hiermee veranderde voorgoed onze evolutie. Nog steeds is de bijl een belangrijk en veelzijdig stuk gereedschap. Met een bijl en een mes kun je alles maken wat je nodig hebt. Hoewel een zaag natuurlijk wel heel handig is…

Masters of Sloyd: Door en voor elkaar

De Masters of Sloyd is door en voor elkaar. De masters komen gratis vertellen over hun ambacht of specialisatie en deelname is gratis. Samen maken we de Masters mogelijk! Over samenwerking gesproken…er waren ook leuke initiatieven om onze krachten te bundelen en door het doen van groepsinkopen te besparen op internationale verzendkosten. Bijvoorbeeld voor het boek van Sean Hellman en de bijl van Julia Kalthoff.

Op naar seizoen 3?

Opeens gaat het nu allemaal de goede kant op. In Nederland is alles weer open. Festivals, cursussen en spontane ontmoetingen kunnen en mogen weer en daar wordt volop van genoten. Het ‘normale’ leven hervat zich. Dus hoe nu verder met de Masters of Sloyd…? Ik heb telkens met veel plezier de masters georganiseerd en vond het heel leuk om op zoek te gaan naar sprekers. Jullie vragen, tips en andere feedback zijn daarin heel waardevol geweest!

Wat vind jij?

Niet iedereen kan naar festivals of cursussen en buitenlandse ambachtslui zijn ver weg. Hoe mooi is het dan om met een grote groep mensen digitaal samen te komen en de grenzen tussen ambachtsmensen letterlijk te laten vervagen? Kortom ik zie mogelijkheden voor een 3^e seizoen van de Masters of Sloyd…. en jullie? Laat mij met de enquête hieronder weten wat jij er van vond en wie of wat je in de toekomst nog zou willen zien! Wil je voor een volgend seizoen op de hoogte gehouden worden? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Stuur me je reactie: